Chưa có sản phẩm trong giỏ hàng.
KINH NGHIỆM NUÔI CÚN
Giải mã các hành vi kì quặc của chó cưng
Chó – một loại vật được con người vô cùng yêu thích, là những người bạn thân thiết của gia đình chúng ta, không thể phủ nhận chúng là những vật nuôi rất tuyệt vời. Tuy nhiên bạn có hiểu hết chúng chưa? Câu trả lời có lẽ là chưa đâu. Bạn đã từng thắc mắc liệu chúng tại sao lại có những hành động lạ lùng? Sao chúng lại làm như vậy? Có vô vàn những hành vi của chó cưng mà chúng ta cần giải đáp và tìm ra câu trả lời. Các nhà chuyên gia và các nhà khoa học cũng sẽ là những người đưa ra câu trả lời giúp chúng ta. Hãy đọc bài viết này và cảm nhận nhé các bạn!
1. Vì sao chó lại có hành vi nhìn chủ khi chúng đi vệ sinh?
” Tại sao con chó nhìn tôi khi nó đi ị (đi nặng)?“. Trong danh sách ‘tại sao’, câu hỏi này chiếm vị trí lớn nhất. Có lẽ ai nuôi chó cũng từng để ý điều này.
- Hay là chúng xấu hổ? hoặc chúng thậm chí không thấy xấu hổ mà còn muốn vui chơi khi ngồi đi nặng.
- Hay chúng muốn tìm kiếm người quen? Tìm người để có thể trút bầu tâm sự trong khi … không biết làm gì khác?
Tôi thì nghĩ rằng, loài chó muốn tìm kiếm một đồng minh để khẳng định chúng được an toàn khi thực hiện nghĩa – vụ – với – tự – nhiên, vì chúng cần ngồi một chỗ trong một khoảng thời gian, các giác quan đều suy giảm sự đề phòng với môi trường xung quanh, và không thể quay đi quay lại để cảnh giác được.
Nhưng cuối cùng, vào thời khắc chúng đang loại bỏ những gì cần phải bỏ, chúng nhìn chúng ta và suy nghĩ điều gì? Đây là sự khó xử của riêng loài người cả nghĩ, loài chó không hề cố tình chứng tỏ bất cứ điều gì kì lạ,
- Mục tiêu tối thượng:
Sự duy trì kết nối bằng mắt đối với chủ nuôi giúp chó đảm bảo rằng người được tin cậy đang trở thành một kẻ bảo vệ: để ý và cảnh giác với tất cả những mối nguy hiểm xung quanh, trong thời điểm nhạy cảm. Ngoài tự nhiên, động vật săn mồi rình rập và sẽ tận dụng khoảng thời gian nhạy cảm này.
- Tỏ ra tận tâm:
Điều mà chủ nhân cần làm để tỏ ra gương mẫu khi nhận thấy ánh mắt chú cún, đơn giản chỉ là mim cười rồi quay đi chỗ khác. Hãy giúp chúng cảm thấy an toàn nhất, để giải tỏa trong sự thoải mái. Nếu trong lúc chúng đang giải quyết, bạn thử đứng dậy và đi chỗ khác, ngay lập tức chúng cũng sẽ dừng hành động kia lại và chạy đi theo bạn nếu xung quanh đó nó không cảm thấy an toàn.
2. Vì sao con chó lăn tròn nhiều vòng trên… đống phân?
Chà!! Mới nghe thì bạn đã biết việc tiếp theo sẽ xảy ra với bạn rồi đúng không? Khá là khó chịu nếu chú chó của bạn đã từng có hành động như vậy. Bạn sẽ phải ngay lập tức dọn dẹp bãi chiến trường, dọn phân, tắm táp lại một lượt cho chó của mình. Nếu không hậu quả sẽ là bạn chẳng muốn ôm chú cún của mình nữa đâu.
Một số con chó có sở thích lăn lộn trong chất thải từ chó khác, mà cũng có thể của chính nó luôn, điều này khiến những người nuôi chó đoán rằng chó thích mấy chỗ có mùi.
Tin xấu là chúng ta chưa chắc chắn tại sao với hành vi của chó trên, tin tốt là vẫn có một vài lý thuyết. Lần gần đây và cũng là lần duy nhất chó Phi Phi nhà tôi lao ra lăn lộn trong chỗ bẩn, sau đó chỉ vài hôm cô chó đã phát triển nấm da kèm nhiễm trùng da, tôi đoán rằng hành vi và bệnh lý có thể liên quan đến nhau, chỉ không biết đâu là nguyên nhân còn đâu là hệ quả.
Một trong những lý thuyết hàng đầu là che dấu mùi hương!
Giấu đi mùi cơ thể khi chó cảm thấy không được yên tâm, trong tự nhiên hành động này có thể giúp thoát khỏi những kẻ săn đuổi lần theo mùi. Và thậm chí, chó còn che dấu được mùi của chúng với những con mồi tiềm năng gần đó. Trong trường hợp của chó Phi, có thể nó đã cảm thấy ngứa ngáy khó chịu trên da, và hành vi lăn lộn để nỗ lực thoát khỏi kích ứng.
Tựu chung, hành vi cho thấy có vẻ chú chó có một sự lo lắng từ trước, chủ nhân giờ đây nên đưa ra sự trợ giúp bằng cách tìm hiểu nguyên do dẫn đến mất tự tin.
Lý thuyết thứ 2 dành cho những chú chó thường xuyên lăn lộn bẩn:
Stephen Harris của Đại học Bristol ở Anh cho rằng những con chó cố gắng lưu giữ mùi của chúng chứ không phải che giấu đi. Gửi mùi của chúng sẽ là một thông điệp tới những con vật khác rằng đây là lãnh thổ của chúng và chúng sẵn sàng bảo vệ… có điều là, cách truyền thông điệp này mất vệ sinh quá.
3. Tại sao con chó đi vòng tròn trước khi đi vệ sinh.
Chủ đề hôm nay quả thật toàn những thói quen ‘ít duyên’ của loài chó, không phải chỉ là đi vòng một vòng, những chú cún luôn gắng đi lại nhẹ nhàng trước đó. Khoa học đã chứng minh, loài chó luôn đi lòng vòng trước khi vệ sinh như là cách chuẩn bị cho hệ tiêu hóa làm nhiệm vụ bài tiết của nó trơn tru và nhanh chóng.
Hơn nữa, với tuyến mùi hương sẵn có ở gan bàn chân, việc đi lại xung quanh khu vực vệ sinh là dấu hiệu cho thấy chú chó coi toàn bộ khu vực là an toàn.
4. Tại sao chó không bỏ đi chậm rãi mà đều nhảy lên và chạy nhanh khỏi nơi nó vừa đi nặng?
Chuỗi hành động kì lạ xung quanh cái niềm vui được giải tỏa gánh nặng vẫn chưa hề dừng lại. Tại sao phần lớn chú chó luôn ‘ tăng tốc’ sau khi trút bỏ nỗi buồn? Chúng ta đều thấy một chú chó nhảy thật nhanh khỏi nơi vừa giải quyết, chạy thật nhanh ra chỗ khác, hoặc thậm chí một số lớn còn chạy thêm vài vòng quanh sân nữa. Bạn thắc mắc tại sao chúng không rời khỏi chỗ mình vừa đi vệ sinh một cách bình thường, nhẹ nhè?
Vâng, có lẽ trước hết, nó cảm thấy tốt. Câu trả lời đôi khi nằm trong lời giải thích đơn giản nhất. Con chó chạy xung quanh bởi vì nó nhẹ nhõm sau khi ị, đặc biệt là nếu nó đã kìm nén sự nặng nề trong một thời gian kha khá. Và bản tính của loài chó là luôn vận động, thời gian chúng đi vệ sinh nặng có thể lâu nên chân tay bị cuồng dẫn đến khi xả xong thì chúng cần vận động ngay lập tức.
5. Tại sao chó thích tiểu lên xe máy?
Không chỉ có vậy, loài chó thường bị bắt gặp rất hay giơ chân đái bậy lên cột điện, tường rào, gốc cây. Tất cả những bề mặt thẳng đứng này được cho là thích hợp với mục đích để lại dấu.
Trong cuốn sách Canine Behavior: Insights & answer, tác giả Bonnie V. Beaver có giải thích rằng chó đực hướng nước tiểu của chúng vào các mục tiêu thẳng đứng. Có hành vi này xảy ra vì họ muốn để lại “danh thiếp” của mình ở ngang tầm mũi của cộng đồng loài chó xung quanh, tương ứng với vị trí đắc địa để được đánh hơi thấy dễ dàng bởi những con chó khác.
6. Tại sao chó liếm mông đít của nó?
Thì đó là vệ sinh cơ thể, là chải chuốt cơ thể, cũng như với tay, bàn chân trước, hậu môn luôn là chỗ bẩn nhất khiến chó bị thôi thúc phải làm sạch, vì chó không biết dùng giấy vệ sinh mà.
Thêm nữa, loài chó có hai tuyến hậu môn, phần thứ hai còn được gọi là túi hậu môn nằm ẩn bên trong. Tuyến này chứa ít chất lỏng có mùi tanh dùng để đánh dấu lãnh thổ và xua đuổi động vật ăn thịt khác trong tự nhiên. Hầu hết chất lỏng này được tiết ra mỗi khi chó đi đại tiện, nó sẽ tích tụ bên trong túi hậu môn và gây cảm giác phiền phức. Khi điều này xảy ra, con chó sẽ cảm thấy ngứa ngáy khó chịu và liếm để làm sạch.
5. Tại sao chó nhai gậy gộc làm từ nhựa?
Chổi, chổi lau nhà, cây móc quần áo, dép, thậm chí cả cành cây…
Những con chó thích nhai bất cứ thứ gì vì đó là bản năng, nhưng những cây gậy cũng nằm trong danh sách. Điều thu hút những con chó để nhai nát bất cứ cây gậy nào là vì hình dạng giống cái xương, một sở thích tự nhiên. Tất nhiên, xương sẽ có vị thịt và ngon, gậy thì chắc chắn không và mặc định là chó chỉ nhai gậy, cắn nát ra và không ăn. Hoặc suy nghĩ của nó đơn thuần chỉ đang cắn xé, vui đùa với một thứ đồ chơi mới.
Nếu khi bạn thấy con chó của bạn cố tình có ý định ăn một cây gậy, hãy cố gắng bình tĩnh và nhẹ nhàng tách cây gậy ra khỏi con chó để kiểm tra.
8. Tại sao chó thở dài?
Có thể đa số mọi người không để ý, nhưng một số phụ huynh yêu chó từng trông thấy điều này.
Trong cuộc sống của con người, ngập tràn công việc, có đôi khi bất giác một người thở dài một hơi với đầy suy tư, muộn phiền, thở dài là một phản ứng từ cơ thể cho thấy có vướng bận trong bản thân con người. Nhưng với chó cưng, liệu chúng cũng có điều gì buồn phiền chăng?
Hóa ra, chó có thể thở dài vì nhiều lý do, nhưng lý do chính lại là một thể hiện để báo hiệu rằng chúng đang bắt đầu thư giãn.
Tuy nhiên, thở dài và thường xuyên có thể chỉ ra rằng chú chó của bạn đang bị đau hoặc có bệnh, biểu hiện có thể cần lưu ý khi hành vi thở dài thường kèm theo rên rỉ, đôi mắt chúng đờ đẫn buồn bã. Nếu vậy thì chú chó của bạn chắc đang gặp phải vấn đề nào đó rồi, bạn cần chú ý quan sát thường xuyên để phát hiện kịp thời.
Một tiếng thở dài hoặc thở hắt ra cũng có thể có nghĩa là con chó của bạn bình tĩnh, hài lòng để bước vào trạng thái thư giãn sâu hơn – được biểu thị bằng đôi mắt khép hờ, theo The Happy Dog Spot.
9. Tại sao chó luôn kích động khi được tháo xích?
Bạn cho rằng những con chó sẽ thư giãn khi được giải thoát khỏi xích hay vòng cổ – giống như sự nhẹ nhõm vô song mà một người cảm thấy sau khi cởi một chiếc quần jean bó sát vào cuối ngày. Nhưng đối với một số con chó, việc tháo xích hay vòng cổ dễ gây hoảng sợ, kích động.
Cần biết rằng loài chó hiểu được các thông điệp từ chủ nhờ vào suy đoán mọi thể hiện. Cách loài chó học hỏi là căn cứ giải thích cho hiện tượng này: theo thói quen hàng ngày, nếu việc bị xích lại chỉ với mục đích chuẩn bị đi dạo chơi thì cởi xích tức là hết thời gian chơi, còn nếu bạn chỉ cởi vòng cổ khi cho chó chạy tự do trên công viên, việc cởi vòng cổ chuẩn bị chơi sẽ gây kích thích rất nhiều.
10. Tại sao chó nằm rạp xuống đất khi nhìn thấy một con chó khác?
Không phải chỉ thấy một con chó khác mới khiến chó nằm ép mình sát xuống đất, ngay cả khi bạn lôi đồ chơi ra, khi cún gặp một người thân lâu ngày…
Các biểu hiện cụ thể gồm:
- Nằm ép ngực xuống đất.
- Đuôi vẫy tíu tít.
- Và đặc biệt là nếu bạn muốn kéo chú chó đi chỗ khác, hay cố đưa ra một mệnh lệnh nào đó, nó sẽ thử phớt lờ.
Khi con chó của bạn nằm ép mình xuống đất và theo dõi, nó muốn chơi, chứ không hề sợ hãi hay chuẩn bị cho một cuộc tấn công. Sharon Crowell-Davis, giáo sư về thú y tại Đại học Georgia, nói rằng nằm ép mình xuống đất là “một trò chơi chào mời” truyền thống. Chó phần nào giống với con người, sử dụng ngôn ngữ cơ thể để giao tiếp. Bằng cách nằm xuống, con chó của bạn có thể làm cho mình trông nhỏ hơn hoặc bày tỏ đe dọa phởn chí đến con đang đến gần.
11. Tại sao chó rũ lông khi nó không hề bị ướt?
Bạn thấy con chó rùng mình thật mạnh mà không hiểu lý do. Những người chủ nuôi chó hay thấy nó rùng mình thật mạnh sau khi tắm hoặc sau khi bơi. Rung mạnh cơ thể để giúp bộ lông mau khô và nhẹ nhõm hơn. Thế nhưng trường hợp chú chó rũ như vậy khi không ướt thì khác, Một phần lý do đem ta quay trở lại bản năng nguyên thủy của loài chó: Trong tự nhiên, một chú chó nằm ngủ trên mặt đất và thức dậy với bộ lông đầy bụi bẩn và bọ lúc này chúng sẽ rũ lông để làm sạch hơn bộ lông.
Ngoài ra cũng phổ biến trường hợp chú chó đang cần ổn định cảm xúc, để thử cách giải thích dễ hình dung hơn là khi bạn quá phấn khích: được điểm cao không tưởng, trúng xổ số… Nhiều con chó rùng mình sau một khoảnh khắc tình cảm nào đó, dù là tốt hay xấu. Ví dụ, chúng có thể run rẩy và lắc mình sau khi gần như đánh nhau với một con chó khác hoặc sau khi được ôm một lúc lâu… Theo một bài báo mới trên tạp chí Modern Dog, run rẩy sau một cảm nhận mãnh liệt chỉ là cách để giúp cơ thể nó trở lại với cảm xúc bình thường của mình.
12. Tại sao chó nằm ngửa ra để ngủ?
Chúng ta có thể thấy cách ngủ này lạ lẫm chỉ bởi vì ta không thường thấy điều đó, nhưng cách nằm ngửa từ cún cho bạn biết rất nhiều về việc nó có cảm nhận như thế nào về cuộc sống. Thông thường, một chú chó nằm ngửa ngủ ngon lành có nghĩa là nó cực kỳ thoải mái khi ở bên bạn, và nó an toàn. Trong tự nhiên, chó, giống như các loài khác, lo lắng về động vật ăn thịt và bảo vệ phần bụng bằng cách nằm úp để ngủ. Tư thế úp bụng cung cấp phản xạ thoát thân nhanh chóng trong trường hợp có gì đó ập đến quấy rối. Bạn cũng nên cảm thấy vui vẻ vì chú chó của mình có thể ngủ tự nhiên thoải mái trong gia đình bạn như vậy chứng tỏ môi trường xung quanh gia đình bạn đang rất ổn định và tốt đẹp.
13. Tại sao chó cứ lăn lộn trên mặt đất?
Khi thấy chú chó ngửa bụng lên trời và lăn đi lăn lại trên mặt đất, bạn cảm thấy đây là một hành vi tấu hài và vô cùng giải trí. Đúng rồi đấy, vừa là tập thể dục cho giãn gân mềm cốt, nhưng thật ra ý đồ chính cần được truy trở lại tổ tiên sói của chúng. Trong văn hóa bầy sói, lăn trên mặt đất là một biểu hiện của sự ngoan ngoãn đối với sói đầu đàn, giống như cách một cái đầu cúi thấp thể hiện sự nhường nhịn với những sói cùng đàn. Vui vẻ hơn, lăn qua lăn lại cũng giúp những con sói thuyết phục một kẻ xâm lược rút lui trong hòa bình.
Và lăn lộn trước mặt chúng ta cũng có nghĩa là nó đang thể hiện sự ngoan ngoãn, quấn quýt với chủ nhân của mình. Lúc này nếu bạn lại gần và âu yếm chúng thì chúng sẽ rất vui vẻ và phấn khích.
14. Tại sao chó ngửi đũng quần?
Đây chính xác là một trong những hành vi một chú chó sẽ làm muối mặt chủ nhân nhất và điều làm bạn tò mò nhất. Dù gì thì con chó của bạn không cố làm bạn xấu hổ. Chúng chỉ đơn giản là tìm kiếm thông tin mới suốt đời và việc thu thập thông tin này chủ yếu vẫn là bằng mũi.
Nhưng ngoài ra, loài chó còn đặc biệt nhạy cảm đối với khu vực … háng đùi, bẹn, và khu vực phía sau mông, đây là sự thật mặc dù có tế nhị một chút. Pheromone là lý do tại sao chó quan tâm đến khu vực háng hoặc phía sau của một con người ( không phải là do … nặng mùi, mùi thối như một số người vẫn đùa vui vẻ đâu nha). Pheromone là lý do đúng để giải thích vì sao con chó của bạn ăn cắp và nhiều khi tận lòng cắn xé đồ lót của bạn. Chúng ta, nghĩa là bất kì ai, có nồng độ pheromone cao hơn ở vùng sinh dục và hậu môn so với bất kỳ bộ phận nào khác trên cơ thể, điều này khiến mọi người khác cũng trở thành nguồn thông tin phong phú cho mấy con chó.
15. Tại sao chó cụp tai lại?
Không phải chỉ là cụp tai đâu nhé, tai của loài chó có thể dựng lên, rũ xuống và thậm chí chúng còn có thể vẫy tai liên tiếp nữa cơ.
Chó có thể không thể nói chuyện, nhưng chúng có rất nhiều cách để giao tiếp. một trong các cách là tận dụng vị trí của tai để thể hiện một loạt các cảm xúc khác nhau, di chuyển chúng lên xuống theo từng tâm trạng: Khi tai dựng thẳng lên, đó là một dấu hiệu tốt như cảm thấy phấn khích, vui vẻ, hài lòng và tự tin. Nếu tai chú chó cụp xuống, hãy để mắt vì nó có thể là tín hiệu dễ bị tổn thương hoặc sợ hãi.
16. Tại sao chó cào lên sàn?
Nhiều chú cún con trải qua các giai đoạn phá hoại và vì biết thừa, chủ sở hữu đã chuẩn bị cho điều đó. Nhưng khi một con chó đã trưởng thành và vẫn cào vào đồ đạc hay thứ gì đó bạn không muốn nó cào, mọi thứ có thể trở nên bực bội. Tại sao một số con chó thích cào sàn gạch?
Một phần của hành vi chỉ là bản năng. Chó có bản năng đào tự nhiên. Cào vào mặt đất giúp chó hoang tạo ra những chiếc tổ an toàn và thoải mái, là nơi để nghỉ ngơi. Vì các hành vi cào và đào là cần thiết trong cuộc sống của chó hoang, nên sự thôi thúc tiếp tục cào thực sự được gắn chặt vào DNA chó. Mặc dầu giờ đây có chỗ ngủ thoải mái và an toàn trong mọi ngôi nhà hiện đại, nhiều con chó vẫn khó cưỡng lại sự thôi thúc tạo ra ổ nằm bằng cách cào mặt đất.
Chó cào mặt sàn, hành vi này cũng để đánh dấu lãnh thổ. Cào sàn gạch hoặc bất kỳ bề mặt nào khác là một hình thức giao tiếp. Khi một con chó cào vào sàn nhà, anh ta đang khẳng định vị trí đó là của mình với các tuyến mùi đặc biệt ở gan bàn chân.
17. Tại sao chó liếm vết thương của bạn?
Ngó qua những thói quen xấu, người yêu chó cuối cùng cũng phấn khởi mừng thầm vì loài chó có… đầy tính tốt. Khi bạn bị thương bỗng nhận thấy rằng con chó vô cùng quan tâm tới việc liếm vết thương của bạn? Đây là lý do: Theo bản năng, nó chỉ cố gắng giúp bạn (nó không khát máu). Liếm vết thương dường như là một phản ứng bản năng của muôn loài đối với chấn thương. Không ai hướng dẫn một đứa trẻ mút ngón tay bị bỏng, và không ai dạy một con chó liếm vào vết thương. Nhưng bản năng có thể dựa trên cơ sở di truyền và thường luôn phục vụ một mục đích. Khi một con chó liếm vết thương, hoặc như khi liếm đàn cún sơ sinh vừa lọt lòng, sẽ giúp làm sạch. Các nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng hành vi liếm vết thương của chó có thể bảo vệ chống nhiễm trùng.
18. Tại sao chó cắn xé quần áo?
Bạn đã bao giờ giặt giũ sạch sẽ tinh tươm, rồi kinh hoàng nhận ra cún cưng đã xới tung giỏ quần áo và cắn xé tanh bành chỉ trong một nốt nhạc? Tại sao chó có hành vithích nhai quần áo như vậy? Có một vài lý do. Con chó của bạn có thể lo lắng hoặc đói và nó cố gắng để gửi thông điệp cho bạn. Cún cũng có thể đang buồn chán hoặc đang bị thiếu dinh dưỡng.
Ngoài ra, một số thứ quá thú vị để nhai và cắn xé. Một con chó con có thể nhai quần áo chỉ bởi vì nó thích kết cấu, nó thích được cắn, hoặc vì vải có vị ngon. Cũng khá giống với nhai gặm những đồ nhựa vậy, hoặc chúng đang đùa nghịch quá mức mà thôi, bạn đừng lấy làm lo lắng quá về vấn đề này.
Ngoài ra, một con chó có khả năng sẽ nhai quần áo hoặc vật dụng có mùi giống như chủ của nó như một cách tự an ủi khi ‘ người thân’ vắng mặt. Nếu cún có xu hướng tập trung vào quần áo bẩn, việc nhai gặm này có thể liên quan đến mức độ nó thích ở gần bạn và mùi của bạn. Những con chó này đôi khi bị lôi cuốn với quần áo bằng mùi nước hoa, mùi mồ hôi hoặc một chất mùi đặc trưng liên quan đến bạn.
19. Tại sao chó thích bóng tennis?
Chúng ta mua cho cún cưng mọi thứ, bao gồm những món nhai lạ mắt và đồ chơi đắt tiền. Nhưng đôi khi, đồ chơi yêu thích vẫn cứ là một quả bóng tennis rẻ tiền, đơn giản. Tại sao chó yêu bóng tennis nhiều đến thế? Nói một cách đơn giản, bóng tennis thay thế những con mồi nhỏ bé trong suốt lịch sử thuần hóa gắn liền con chó với loài người.
Con mồi trong tự nhiên hoảng loạn chạy xung quanh, cố gắng giữ gìn sự sống của nó. Khi bạn ném một quả bóng tennis, nó nảy khắp nơi và phản ánh các hành vi cơ bản nơi những con mồi tuyệt vọng. Tín hiệu này lập tức cảnh báo đến bản năng của một con chó để đuổi theo, bắt và nuốt chửng hoặc ít nhất thì phải cắn vào và kẹp chặt trong mồm bằng hàm răng chắc của loài chó! Trong cuốn sách của mình Oh Behave! Những con chó từ Pavlov đến Premack đến Pinker, ông Jean Donaldson giải thích rằng khi một con chó bắt con mồi trong miệng và nhanh chóng lắc nó sang bên, con chó đang bẻ cổ con mồi để giết nó. Bạn sẽ thấy con chó của bạn thực hiện hành vi này rất giống với một quả bóng tennis sau khi nó “bắt được”. Chó nhận thức được rằng bóng tennis không phải là thỏ nhưng vẫn sẽ có niềm vui di truyền trong việc thực hành và để bản năng tự nhiên của chúng dẫn dắt.
(Nguồn: Sưu tầm)
Click to rate this post!
[Total: 3 Average: 3.7]
