Mèo không lông – Sphynx

Mèo Sphynx (mèo không lông) là một giống mèo được biết đến vì chúng không có lông. Hiện tượng không lông ở mèo là một dạng đột biến gen xảy ra tự nhiên; tuy nhiên, ở giống Sphynx, hiện tượng này được phát triển thông qua hình thức nhân giống chọn lọc bắt đầu từ những năm 1960. Da của chúng có kết cấu giống da sơn dương, có thể có lông mịn, hoặc hoàn toàn không có lông. Chúng cũng có thể có một bộ râu hoàn chỉnh, không hoàn chỉnh, hoặc có thể không có. Giống mèo này có đầu hẹp, dài và chân có màng. Da của chúng là màu lông của chúng, và tất cả các dấu màu lông thông thường (một màu, point, van, tabby, tortie….) có thể được tìm thấy trên da của mèo Sphynx. Bởi vì không có lông nên chúng dễ bị hạ nhiệt cơ thể hơn mèo lông; điều này làm cho chúng thích được âu yếm và thích tìm những nơi ấm áp.

Lịch sử

Giống mèo không lông đương đại, còn được gọi là mèo không lông Canada, khác biệt với các giống mèo không lông của Nga, như Peterbald và Donskoy.

Mặc dù hiện tượng mèo không lông đã tồn tại từ lâu, các nhà lai tạo ở châu Âu đã làm việc với mèo Sphynx từ đầu những năm 1960. Hai bộ mèo không lông khác nhau được phát hiện ở Bắc Mỹ vào những năm 1970 đã đóng vai trò là những cá thể nền tảng để tạo hình thành giống mèo không lông hiện nay.

Giống mèo Sphynx hiện tại của Mỹ và châu Âu có nguồn gốc từ hai dòng đột biến tự nhiên:

• Hai chú mèo Dermis và Epidermis (1975) của gia đình Pearson ở Wadena, Minnesota
• Những chú mèo hoang Bambi, Punkie và Paloma (1978) được tìm thấy ở Toronto, Ontario, Canada và được nuôi dưỡng bởi Shirley Smith

Toronto

Giống mèo không lông của Canada được bắt đầu vào năm 1966 tại Toronto khi một chú mèo con không lông tên là Prune được sinh ra bởi một chú mèo nhà lông ngắn màu đen và trắng (Elizabeth). Prune được cho giao phối với mẹ của nó (còn gọi là hồi giao), tạo ra thêm một con mèo con không lông khác. Cùng với một vài chú mèo con không lông sau này, Prune được coi là cá thể nền tảng đầu tiên tạo ra một giống mèo không lông.

Sau khi mua những con mèo này vào năm 1966 và gọi chúng là “Moonstone” (Đá mặt trăng) và “Canadian Hairless” (Mèo Canada không lông), Ridyadh Bawa – cử nhân khoa học của Đại học Toronto, đã cùng với mẹ mình là Yania – một nhà nhân giống mèo Xiêm lâu năm, và Keese và Rita Tenhove phát triển một giống mèo mà sau đó được đổi tên thành “Sphynx”. Họ là những người đầu tiên có thể xác định tính chất lặn tự phát của chứng không lông và cũng thành công trong việc chuyển đổi kiến ​​thức này thành một chương trình nhân giống thành công với những cá thể có khả năng sinh sản. Ban đầu, nhà Tenhove có thể đã lấy được trạng thái giống mới tạm thời cho giống mèo này từ Hiệp Hội Những Người Yêu Thích Mèo (CFA) nhưng cuối cùng đã bị thu hồi vào năm 1971, khi Hội đồng CFA cảm thấy rằng giống mèo này có thế có những vấn đề về khả năng sinh sản.

Các nhà lai tạo đầu tiên có những ý tưởng khá mơ hồ về di truyền của Mèo Sphynx và phải đối mặt với một số vấn đề. Nhóm di truyền rất hạn chế và nhiều chú mèo con đã chết. Vấn đề khác là có nhiều con cái bị co giật. Năm 1978, nhà lai tạo mèo Shirley Smith ở Ontario, Canada, đã tìm thấy ba chú mèo con Sphynx trong khu phố của mình. Năm 1983, cô đã gửi hai con chú mèo Punkie và Paloma đến Tiến sĩ Hugo Hernandez ở Hà Lan để lai giống với một chú mèo Devon Rex màu trắng có tên Curare van Jetrophin. Kết quả là đã tạo ra năm chú mèo con: hai con đực từ lứa này (Q. Ramses và Q. Ra) đã được sử dụng để nhân giống, cùng với chị gái cùng cha khác mẹ của Punk, Paloma.

Minnesota

Cá thể nền tảng đầu tiên được ghi nhận của mèo Sphynx là những chú mèo hoang không lông ở Wadena, Minnesota, tại trang trại của Milt và Ethelyn Pearson. Gia đình Pearson xác định rằng mèo con không lông xuất hiện ở một số lứa mèo nông trại lông ngắn vào giữa những năm 1970. Hai chú mèo con Sphynx sinh năm 1975 và 1976, Epidermis và Dermis, đã được bán cho nhà nhân giống ở Oregon tên là Kim Mueske, và trở thành một phần quan trọng của chương trình nhân giống Mèo không lông. Cũng làm việc với những chú mèo của nhà Pearson là nhà nhân giống Georgiana Gattenby ở Brainerd, Minnesota, người đã lai chúng với những con mèo Cornish Rex.

Tiêu chuẩn giống

Các tiêu chuẩn giống dưới đây được quy định bởi Hiệp Hội Mèo Quốc Tế (TICA):

• Đầu hình nêm với xương gò má nổi bật
• Đôi mắt to hình quả chanh
• Đôi tai rất lớn không có lông ở bên trong, nhưng mềm mại ở bên ngoài
• Cổ có cơ bắp vừa phải, mạnh mẽ, có chiều dài trung bình
• Thân dài trung bình, ngực nhô và bụng tròn, đầy đặn, đôi khi được gọi là bụng nồi
• Đệm chân dày hơn những con mèo khác, khiến chúng có dáng vẻ như bước trên đệm
• Đuôi thon từ thân đến chóp (đôi khi có lông ở khắp đuôi hoặc có nhúm lông ở chóp đuôi giống sư tử)
• Cơ thể cơ bắp

Hành vi

Mèo Sphynx được biết đến bởi hành vi hướng ngoại của chúng. Chúng có mức độ năng lượng, trí thông minh, sự tò mò và tình cảm cao đối với chủ nhân của chúng. Chúng là một trong những giống mèo có những đặc điểm giống chó, thường xuyên chào hỏi chủ nhân của chúng ở cửa và thân thiện khi gặp người lạ.

Di truyền và nhân giống

Các giống mèo Sphynx khác có thể có hình dạng cơ thể hoặc tính khí khác với những gì được mô tả ở trên. Ví dụ như những giống chó không lông mới, bao gồm Don Mèo không lông và Peterbald ở Nga, phát triển từ đột biến gen tự phát của chúng. Tiêu chuẩn của mèo không lông được quy định khác nhau giữa các hiệp hội mèo như Hiệp Hội Mèo Quốc Tế (TICA), Fédération Internationale Féline (FIFE) và Hiệp Hội Những Người Yêu Mèo (CFA).

Nhân giống

Năm 2010, thông qua việc phân tích DNA đã xác nhận rằng hiện tượng không lông của mèo Sphynx được tạo ra bởi một alen khác của cùng một gen tạo ra lông xoăn ngắn của Devon Rex (được gọi là alen “re”), khi alen Mèo không lông hoàn toàn chiếm ưu thế so với alen Devon và cả hai đều thuộc kiểu dại (wild type). Alen của Sphynx được gọi là “hr” – không có lông. Các giống mèo được phép lai duy nhất trong CFA hiện nay là mèo Mỹ lông ngắn và mèo nhà lông ngắn. Các hiệp hội khác có thể quy định khác, đối với Hội Đồng Quản Trị Những Người Yêu Thích Mèo (GCCF), giống mèo Nga mắt xanh là một giống được phép lai. Ở châu Âu, chủ yếu là mèo Devon Rex đã được sử dụng để lai với mèo không lông.

Di truyền

Hiện tượng không có lông của được tạo ra bởi một đột biến trong cùng một gen tạo ra bộ lông xoăn ngắn của loài Devon Rex. Hơn nữa, người ta phát hiện ra rằng bộ lông xoăn của mèo Selkirk Rex cũng có liên quan đến gen này.

Gen đó được mã hóa là keratin 71 (KRT71) và chịu trách nhiệm cho quá trình sừng hóa của nang lông. Đột biến ở giống Mèo không lông dẫn đến hiện tượng mất chức năng hoàn toàn khiến cấu trúc của lông bị hư hại: lông có thể được hình thành nhưng dễ bị rụng. Trong đột biến ở giống Devon Rex, hoạt động protein vẫn tồn tại. Alen Selkirk Rex (sadr) chiếm ưu thế so với gen dại, chiếm ưu thế so với alen Devon Rex (re) và Mèo không lông (hr), tạo thành chuỗi alen gồm: KRT71SADRE> KRT71+> KRT71re> KRT71hr.

Chăm sóc

Mặc dù mèo không lông không có lông để rụng hoặc chải chuốt, chúng vẫn cần được chăm sóc. Đối với những giống mèo khác, lượng dầu trên cơ thể có thể được hấp thụ bởi lông của chúng, nhưng đối với mèo không lông, lượng dầu này có xu hướng tích tụ trên da. Do đó, giống mèo này cần tắm hàng tuần hoặc hai tuần một lần. Hạn chế để mèo không lông tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài vì chúng có thể bị cháy nắng và tổn thương da giống con người. Nói chung, mèo không lông không bao giờ được phép ở ngoài trời mà không có sự giám sát, vì chúng có không có cơ chế bảo tồn thân nhiệt khi trời lạnh. Ở một số vùng khí hậu, mèo không lông có thể được mặc quần áo vào mùa đông để giúp chúng bảo tồn thân nhiệt.

Trong khi chúng không có lông như các giống mèo khác, mèo không lông vẫn có thể gây nên dị ứng. Hiện tượng dị ứng với mèo được kích hoạt bởi một loại protein có tên Fel d1 chứ không phải lông mèo. Fel d1 là một loại protein chủ yếu được tìm thấy trong nước bọt của mèo và tuyến bã nhờn. Những người bị dị ứng mèo có thể có phản ứng mạnh hơn khi tiếp xúc trực tiếp với mèo không lông so với các giống mèo khác; theo David Rosenstreich – giám đốc của Khoa Dị ứng và Miễn dịch học tại Đại học Y khoa Albert Einstein và Montefiore ở Bronx,New York: mặc dù cũng có các trường hợp người bị dị ứng tiếp xúc được mèo không lông, nhưng tỷ lệ đó ít hơn so với những người bị dị ứng. Những báo cáo tích cực này có thể là trường hợp giải mẫn cảm, trong đó con mèo không lông đã khiến cho con người muốn thử nuôi mèo và dẫn đến tình trạng thích nghi tích cực ở chính những người nuôi chúng.

Mèo không lông cũng có thể có nhiều ráy tai hơn hầu hết những con mèo nhà có lông vì chúng có ít hoặc không có lông trong tai. Bụi bẩn, dầu trên da (bã nhờn) và ráy tai tích tụ trong tai và cần được làm sạch hàng tuần, thường là trước khi tắm.

Giống mèo Sphynx cũng có xu hướng tích tụ dầu và bụi bẩn dưới móng cũng như nếp gấp da phía trên móng do thiếu lông, vì vậy, giống như tai, móng tay và nếp gấp da xung quanh cũng cần được làm sạch đúng cách. Do những yếu tố này, giống mèo này có thể cần được chăm sóc nhiều hơn một con mèo nhà có lông thông thường. Các sản phẩm đặc biệt cho giống mèo này đã được phát triển, mặc dù chúng vẫn đòi hỏi sự chăm sóc nhiều hơn hầu hết các giống mèo khác.

Vấn đề sức khỏe

Mèo không lông Canada phải đối mặt với những thách thức vì không có lông bảo vệ, chúng có thể bị ung thư da nếu tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài.

Việc thiếu lông có thể gây ra các vấn đề sức khỏe ở mèo con trong những tuần đầu tiên của cuộc đời vì chúng dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp. Những người nhân giống có uy tín không nên bán những con mèo con dưới 14 tuần tuổi để đảm bảo mèo con đủ trưởng thành để đương đầu trong môi trường mới.

Bệnh phì đại cơ tim

Giống mèo này có thể mắc bệnh phì đại cơ tim do rối loạn di truyền (HCM). Các giống mèo nhà khác có xu hướng mắc HCM bao gồm mèo Ba Tư, Ragdoll, mèo rừng Na Uy, mèo Siberia, mèo Anh lông ngắn và Maine Coon; tuy nhiên, bất kỳ con mèo nhà nào kể cả các giống lai đều có thể có mắc HCM. Các cuộc nghiên cứu đang được thực hiện để tìm hiểu các mối liên kết việc nhân giống và chứng rối loạn này. Có thể kiểm tra bệnh HCM bằng cách siêu âm tim, cũng như với các xét nghiệm bổ sung được yêu cầu bởi bác sĩ tim mạch thú y bao gồm điện tâm đồ (EKG, ECG), X-quang phổi và xét nghiệm máu.

Mèo Sphynx có tỷ lệ mắc bệnh tim cao, như HCM hoặc loạn sản van hai lá. Trong một cuộc nghiên cứu năm 2012 trên 114 con mèo Sphynx, 34% được phát hiện có một trái tim bất thường: 16 con mèo mắc chứng loạn sản van hai lá và 23 con mèo mắc HCM. Triệu chứng bệnh thường được tìm thấy ở những con mèo có độ tuổi trung bình vào khoảng 2,62 tuổi. Mèo đực phát triển bệnh nặng hơn mèo cái và thường phát triển sớm hơn, trung bình khoảng 19 tháng tuổi đối với con đực và 29 tháng tuổi đối với con cái. Vì tỷ lệ mắc bệnh tim di truyền cao ở giống mèo này, nhiều nhà nhân giống đề nghị sàng lọc HCM hàng năm.

Khi HCM ở giai đoạn tiến triển, mèo có thể bị suy tim sung huyết (CHF) hoặc huyết khối.

Hội chứng nhược cơ bẩm sinh

Hội chứng nhược cơ bẩm sinh (CMS) (trước đây gọi là loạn dưỡng cơ, yếu cơ hoặc liệt cứng cơ) là một loại rối loạn thần kinh cơ di truyền liên quan đến chứng thiếu hụt alpha-dystroglycan, được phát hiện ở mèo Sphynx và ở mèo Devon Rex. Triệu chứng này cũng đã được mô tả, nhưng hiếm khi bắt gặp. Những con mèo bị ảnh hưởng bởi CMS có thể biểu hiện hiện tượng yếu cơ, đầu và cổ chúc xuống, đầu ngật ngưỡng và phần xương vai nhô ra.

Mèo Sphynx được rất nhiều bạn yêu cún ưa thích về ngoại hình khác biệt của chúng. Nếu bạn muốn sở hữu một chú mèo đặc biệt này thì đừng chần chừ hãy liên hệ với Tùng Lộc Pet để được tư vấn và hỗ trợ nhé!