Rough Collie

Rough Collie (còn được gọi là Collie lông dài) là một giống chó lông dài có kích thước từ trung bình đến lớn, là một chủng collie được sử dụng và nhân giống để chăn cừu ở Scotland. Bắt nguồn từ những năm 1800, giống chó này được biết đến qua các tác phẩm của tác giả Albert Payson Terhune, bắt đầu với những cuốn sách viết về chú chó Lad, qua tiểu thuyết, phim ảnh và chương trình truyền hình về chú chó Lassie. Rough Collie thường có các màu sable (màu lông chồn) và trắng (đôi khi là gỗ gụ), màu merle xanh, tam thể và trắng. Giống này có mõm thon dài và tai nhọn.

Có một chủng lông mịn được gọi là Smooth Collie; một số tổ chức giống, bao gồm cả Câu lạc bộ chó giống Mỹ và Canada, coi giống chó lông mịn và lông thô là biến thể của cùng một giống. Rough Collie gần giống phiên bản nhỏ hơn Chó chăn cừu Shetland hoặc “Sheltie”, nhưng hai giống chó này không có mối quan hệ di truyền.

Rough Collie
Tên khác	Collie, Collie Scotland, Collie lông dài, Collie Anh, chó “Lassie”
Nguồn gốc	Vương Quốc Anh (Scotland)
Đặc điểm
Cân nặng	Đực	20–34 kg (44–75 lb)
	Cái	15.8–29 kg (35–64 lb)
Chiều cao	Đực	55.8 to 66 cm (22 to 26 in)
	Cái	50.8 to 61 cm (21 to 26 in)
Lông	Lông hai lớp, dài
Màu sắc	sable, sable gỗ gụ, sable nhạt, tam thể, merle xanh, sable merle, thân trắng, double merle, trắng
Lứa đẻ	8-12 con mỗi lứa, nhiều nhất là 16
Tuổi thọ	13 đến hơn 15 năm
Phân loại / Tiêu chuẩn
FCI (Tổ chức giống chó thế giới)	Nhóm 1 chó chăn gia súc, Mục 1 chó chăn cừu #156
AKC	Chó chăn gia súc
ANKC	Nhóm 5 – Chó lao động
CKC	Nhóm 7 – Chó chăn gia súc
KC (UK)	Chó đồng cỏ
NZKC	Chó lao động
UKC	Chó chăn gia súc
Giống chó nhà

Lịch sử

Cả hai con chó săn Rough và Smooth đều có nguồn gốc từ một giống chó chăn gia súc địa phương ở Scotland và xứ Wales. Giống chó Scotland là một giống chó to lớn, khỏe mạnh, hung dữ, được nhân giống để chăn cừu. Giống chó xứ Wales nhỏ và nhanh nhẹn, thuần hóa và thân thiện, và cũng được dùng để chăn dê. Khi người Anh nhìn thấy những con chó này ở chợ Birmingham, họ đã lai tạo chúng với nhiều giống chó chăn cừu khác, tạo ra hỗn hợp các giống lông ngắn và dài. Sau cuộc cách mạng công nghiệp, nuôi chó trở thành mốt, và những chú chó collie đầu tiên này được cho là đã được lai với Borzoi (Giống WolfhoundNga) để có được hình dáng đầu “quý phái” hơn (mõm dài hơn), và nó đã trở thành một trong những đặc điểm nhận biết của Rough Collie. Chưa xác định được rằng liệu dòng máu Borzoi có còn tồn tại ở giống này hiện nay hay không.

Sau khi Nữ hoàng Victoria nhìn thấy Rough Collie ở Lâu đài Balmoral, bà đã mua chúng và từ đó, chúng đã biến thành một món đồ thời trang. Khi tiếp tục được nhân giống với mục đích tham dự các cuộc thi, ngoại hình của chúng đã có sự thay đổi mạnh mẽ. Vào những năm 1960, nó từng là một giống chó cao hơn nhiều so với ngày nay (ở Anh; ở Mỹ, tiêu chuẩn kích thước chưa được sửa đổi và vẫn duy trì trong khoảng từ 24-26 inch). Giống chó này trước đây có vóc dáng săn chắc hơn và có thể chạy 100 dặm trong một ngày. Tại Anh, Rough Collie không còn được sử dụng việc chăn gia súc và chúng đã được thay thế bằng Border Collie, mặc dù tại Hoa Kỳ và một số nước châu Âu, Collie dần dần lại được sử dụng với mục đích lao động và biểu diễn.

Câu lạc bộ Collie Mỹ là một trong những câu lạc bộ dành riêng cho một giống chó lâu đời nhất còn tồn tại ở Mỹ (thành lập năm 1886). Câu lạc bộ Collie ở Anh có từ năm 1881.

Trích dẫn từ Câu lạc bộ Collie Mỹ:

Thật không may, nguồn gốc chính xác của Collie vẫn còn là một ẩn số. Nó đã trở thành chủ đề của rất nhiều cuộc nghiên cứu và điều tra. Từ “Collie” cũng là một ẩn số như chính giống chó này. Cái tên này đã được viết theo nhiều cách khác nhau: Coll, Colley, Coally và Coaly. Nói chung, nguồn gốc được chấp nhận nhiều nhất của từ này là “Coll” – một từ Anglo-Saxon có nghĩa là “đen”.

Vào thế kỷ 18, nơi ở tự nhiên của Rough Collie nằm ở vùng cao nguyên Scotland, nơi chúng đã đóng vai trò là những chú chó chăn cừu trong nhiều thế kỷ. Những con chó được lai tạo rất cẩn thận để hỗ trợ chủ của chúng trong việc chăn gia súc và bảo vệ đàn chiên của chúng.

Chắn chắn rằng nhờ sự yêu thích giống chó này của người Anh vào cuối những năm 1800, chúng đã trở thành giống chó trình diễn nổi tiếng. Rough Collie tham gia trình diễn lần đầu tiên vào năm 1860 tại cuộc thi ở Birmingham, Anh, khi vẫn còn được xếp vào nhóm lớn “Chó chăn cừu Scotland”.

Năm 1879, chú chó Rough Collie đầu tiên được nhập khẩu vào Anh. Tại Anh, chúng tôi tìm thấy các cá thể trụ cột nổi tiếng của giống chó, và từ đó các fan hâm mộ người Mỹ có thể tìm kiếm những cá thể có nhiều cơ hội chiến thắng nhất và những cá thể chất lượng để nhân giống.

Khi bước sang thế kỷ tiếp theo, Rough Collie Mỹ tiếp tục phát triển. Giống này tiếp tục phát triển mạnh ở Anh. Những chú chó đạt giải Mỹ hầu hết đều là những chú chó được nhập khẩu từ Anh. Như là kết quả của việc nhập khẩu, giống chó này đã phát triển nhanh chóng từ năm 1900 đến năm 1920. Những chú chó này đã xây dựng nên nền tảng giúp cho Rough Collie ngày nay có thể phát triển và mở đường cho sự huy hoàng của các giống chó tại Mỹ trong những năm 1920 và 1930.

Đặc điểm

Ngoại hình

Rough Collie có bốn màu lông được công nhận:

• Sable và trắng, trong đó “sable” dao động từ màu nâu nhạt đến màu gỗ gụ
• Tam thể, chủ yếu là nâu viền đen
• Merle xanh, có màu xám đốm
• Màu trắng, chủ yếu là màu trắng tuyền, ngoại trừ phần đầu có thể là tam thể, sable hoặc màu xanh

Tất cả các màu lông đều có những vùng lông trắng, ở cổ, chân và thường là chóp đuôi. Một số có thể khoang trắng trên khuôn mặt của chúng. Lưu ý rằng Câu lạc bộ chó giống Mỹ chấp nhận màu trắng khi màu trắng chiếm chủ đạo và có các vùng lông màu sable, tam thể hoặc màu xanh trên đầu và đôi khi là trên cơ thể. Lớp lông lót được bao phủ bởi lớp lông ngoài dài, rậm rạp, thô ráp với một lớp lông xù quanh cổ, lông vũ ở chân, lớp lông mềm xòe bụng và diềm ở thân sau.

Một trong những đặc điểm đặc trưng của Rough Collie là đầu của nó. Nó khá nhỏ so với cơ thể của chúng, và giống như một cái nêm cùn, thon nhọn dần từ tai đến mũi, nếp gấp giữa trán và mõm đặc biệt. Mõm của chúng hình vòng cung. Tuy nhiên, có sự thay đổi đáng kể về màu sắc đầu. Đôi mắt có kích thước trung bình và hình quả hạnh. Đôi tai được cho là nửa dựng, với phần trên gấp lại. Tuy nhiên, phần lớn tai của chúng không dựng hẳn hoi và nhiều collie có tai được dán như chó con (sử dụng keo y tế hoặc băng giấy) để tai dựng đúng cách mà không cần cắt hay phẫu thuật.

Rough Collie có khuôn mặt thon dài khá giống Chó chăn cừu Shetland. Các phần phẳng của mõm và đỉnh sọ phải song song, nếp gấp giữa trán và mõm gập nhẹ. (Với giống Sheltie, các mặt phẳng không song song.) Đôi tai của Rough Collie tương tự như chó chăn cừu Shetland, nhưng lớn hơn. Sự khác biệt giữa đầu Rough Collie và Border Collie khá rõ ràng: Border Collie có mõm ngắn hơn đáng kể và nếp gấp khá rõ ràng. Bộ lông cũng là đặc điểm để phân biệt hai giống.

Kích thước và trọng lượng được quy định khác nhau giữa các tiêu chuẩn giống; collie đực có thể cao từ 55,8 đến 66 cm (22 đến 26 inch) ; con cái trung bình thấp hơn 5 cm (2 inch). Con đực thường nặng trong khoảng 50 đến 70 lbs), và con cái thường nhẹ hơn từ 5 đến 10 lbs. Collie ở Mỹ có thể nặng hơn một trăm pound, nhưng một chú chó collie to thường nặng không quá 70 pound. Tiêu chuẩn của Mỹ và Anh có thể khác nhau. Tiêu chuẩn của Anh đặt ra kích thước nhỏ hơn đáng kể so với tiêu chuẩn của Câu lạc bộ chó giống Mỹ.

Tập tính

Rough Collie không thể hiện sự lo lắng hay hung hăng, và nói chung là một người bạn tuyệt vời với trẻ em và các loài động vật khác. Tuy nhiên, chúng phải được xã hội hóa tốt để không bị sự nhút nhát. Chúng là những con chó có kích thước trung bình và lớn, và chúng thường cần sống trong một ngôi nhà thay vì ở trong một căn hộ nhỏ. Giống như nhiều con chó chăn gia súc, collie có thể sủa khá nhiều và một số chú chó có thể dễ dàng được huấn luyện. Bản năng của chó chăn gia súc khá khác nhau: một số con sẽ nghịch ngợm và có những con sẽ bình tĩnh hơn.

Rough Collie rất trung thành và có thể chỉ thân thiện với một gia đình duy nhất (mặc dù trẻ em là ngoại lệ), nhưng rất hiếm khi chúng hung dữ hoặc có những hành vi bảo vệ ngoài việc sủa và thể hiện thái độ qua nét mặt và cử chỉ. Chúng thường phù hợp với trẻ em. Chúng có mong muốn học hỏi và phản hồi tốt nhất khi được huấn luyện nhẹ nhàng.

Bộ lông dài của Rough Collie đã khiến cho giống chó này trở thành chú chó chăn gia súc và bảo vệ trang trại thành công vào mùa đông ở các trang trại phía bắc Trung Tây. Chúng cần phải dần dần thích nghi với cái lạnh và phải được ở trong môi trường cách nhiệt phù hợp và được cung cấp thức ăn chất lượng và một nguồn nước không đông. Rough Collie cũng thích chơi trên tuyết với trẻ em trong những tháng mùa đông. Chúng bảo vệ trang trại trong khi chủ đi vắng và bảo vệ trẻ nhỏ như bản năng tự nhiên.

Sức khỏe

Rough Collie thường có khả năng phục hồi nhanh và khỏe mạnh, nhưng chúng cũng có thể mắc một số chứng bệnh như sau:

Dị thường mắt Collie (CEA) khá phổ biến với giống này, đây là một chứng bệnh di truyền gây ra sự phát triển sai lệch của mắt và có thể dẫn đến mù lòa. Hiếm gặp hơn, Rough Collie có thể bị ảnh hưởng bởi teo võng mạc tiến triển (PRA), một chứng bệnh di truyền khác: thoái hóa võng mạc hai bên dẫn đến mất thị lực, có thể dẫn đến mù lòa. Về mặt lý thuyết, thông qua xét nghiệm di truyền và sàng lọc cẩn thận, có thể loại bỏ cả hai vấn đề này trong các dòng thuần chủng. Tuy nhiên, Câu lạc bộ chó giống ở Anh không yêu cầu phải thực hiện các xét nghiệm mới có thể được đăng ký hoặc sự thi. CEA phổ biến đến mức nếu muốn loại bỏ căn bệnh này khỏi giống hoàn toàn, chỉ có thể nhân giống một cách chậm rãi và cẩn thận để tránh thu hẹp nguồn gen quá mức cần thiết. Những con chó Rough Collie con nên được kiểm tra từ khi còn nhỏ (6 đến 8 tuần tuổi) bởi một bác sĩ nhãn khoa thú y được chứng nhận để kiểm tra CEA. PRA khởi phát muộn hơn và có thể được phát hiện bằng xét nghiệm DNA, nhưng ít phổ biến hơn (ở Mỹ) so với CEA. (Ở Anh, PRA phổ biến hơn.) Lưu ý rằng, “Chương trình nhân giống được công nhận” của Câu lạc bộ giống chó Anh yêu cầu kiểm tra mắt và khuyến nghị xét nghiệm di truyền cho nhóm thành viên này.

Giảm bạch cầu trung tính ở chó là một chứng rối loạn máu theo chu kỳ thường gây tử vong cho những cá thể bị bệnh. Căn bệnh này còn được gọi là “hội chứng collie xám”, do những con chó con bị ảnh hưởng có màu xám nhạt, hơi hồng/xám hoặc màu be và những màu này không phải là màu lông bình thường của Rough Collie. Những con chó con sống sót đến tuổi trưởng thành sẽ bị mắc chứng rối loạn miễn dịch suốt cuộc đời và hiếm khi chúng sống nhiều hơn ba năm. Có thể phát hiện những cá thể mang gen lặn gây bệnh nhờ phương thức xét nghiệm DNA.

Loạn sản xương hông: Giống như hầu hết các giống lớn hơn, chứng loạn sản xương hông là mối đe dọa tiềm tàng đối với Rough Collie. Mặc dù căn bệnh này có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ gen khác nhau, nhưng các nhà nhân giống có thể làm giảm tỉ lệ mắc bệnh bằng việc lựa chọn cẩn thận. “Chương trình nhân giống được công nhận” của Câu lạc bộ chó giống của Vương quốc Anh yêu cầu điểm số đánh giá xương hông của nhóm thành viên này, tuy nhiên, một tỷ lệ rất nhỏ chó con đăng ký ở Anh được nhân giống theo chương trình này. Chứng loạn sản xương hông rất hiếm gặp ở những con Rough Collie cái, so với họ hàng gần nhất của chúng và các giống khác có cùng kích cỡ.

Rough Collies có thể mang gen Mdr1 đột biến, dẫn đến sự nhạy cảm với Ivermectin và các loại thuốc liên quan. Một loại xét nghiệm sàng lọc được sử dụng để xác định chúng có cần dùng thuốc thay thế hay không. Sử dụng thuốc quá liều có thể dẫn đến suy nhược thần kinh hoặc thậm chí tử vong. Loại gen lỗi này có mặt ở một số giống, nhưng không hay bắt gặp ở Collie.

Ngoài tất cả những vấn đề có thể kiểm tra được, có một số vấn đề khác được cho là di truyền nhưng không hình thức xét nghiệm sàng lọc. Những triệu chứng này bao gồm động kinh, sưng phù, dị ứng và rối loạn tuyến giáp (chủ yếu là suy giáp.). Do không có hình thức xét nghiệm DNA cho các rối loạn này (và có thể có nguyên nhân khác ngoài nguồn gốc di truyền), các nhà nhân giống chỉ có thể cố gắng hết sức bằng cách loại bỏ những con chó bị ảnh hưởng khỏi nhóm gen.

Chăm sóc lông

Bộ lông hai lớp cần được chải thường xuyên và kỹ lưỡng để giữ nó trong tình trạng đẹp nhất để dự thi.Nếu chúng chỉ là những thú nuôi bình thường, chúng cần ít sự chăm sóc hơn nhưng vẫn cần chú ý để giữ cho chúng khỏe mạnh. Lông có thể dính hạt cỏ và hoa dại, và chúng có thể bị rối, đặc biệt là sau tai, quanh vòng cổ (nếu có đeo) và phần thân sâu. Triệt sản có thể thay đổi kết cấu lông, làm cho nó mềm hơn và dễ bị rối hơn.

Lao động

Chăn gia súc

Vào thế kỷ 18, nơi sinh sống tự nhiên của Collie nằm ở vùng cao nguyên Scotland, nơi chúng đã đóng vai trò là những con chó chăn cừu trong nhiều thế kỷ. Chúng được nhân giống rất cẩn thận để hỗ trợ chủ trong việc chăn gia súc và bảo vệ đàn chiên của chúng.

Collie vừa là những chú chó chăn gia súc nhạy bén, vừa những người bạn đồng hành linh hoạt, phù hợp với các gia đình, dù là chó làm việc trong nông trại hay trang trại, hay giúp đỡ người chủ có sở thích nuôi một vài con cừu, dê hoặc vịt. Việc tham gia chăn gia súc giúp bảo tồn di sản đặc biệt của Collie và mở ra cơ hội mới cho chúng và chủ. Những phẩm chất tạo nên một con chó chăn gia súc tốt – khả năng huấn luyện, khả năng thích nghi, lòng trung thành, cơ thể khỏe mạnh và tính cách, sự nhanh nhẹn, duyên dáng – rất quan trọng và cũng đóng góp rất nhiều vào việc khiến chúng trở thành người bạn đồng hành xuất sắc.

Các câu lạc bộ chăn gia súc địa phương cung cấp các phòng khám, công việc, thử nghiệm và xét nghiệm. Một số tổ chức cung cấp các chương trình chăn gia súc mà giống Collie thường xuyên tham gia. Một bài kiểm tra bản năng chăn gia súc có thể cung cấp cho Collie và chủ của chúng kiến thức để chăn gia súc ở cấp độ cơ bản. Nó được thiết kế để cho biết liệu những con Collie chưa từng tiếp xúc với vật nuôi vẫn có bản năng tự nhiên để thực hiện chức năng này không. Đây là một bài kiểm tra không mang tính cạnh tranh để giới thiệu Rough Collie với đàn gia súc được lựa chọn cẩn thận và có thể dễ dàng xử lý trong các điều kiện được kiểm soát.

Hoạt động

Rough Collie có thể tham dự các vòng thi agility (nhanh nhẹn), obedience (vâng lời),conformation(trình diễn), flyball (truyền bóng), tracking(lần theo dấu vết) và herding (chăn gia súc). Bản năng chăn gia súc và khả năng huấn luyện có thể được xác định bằng các thử nghiệm chăn gia súc không mang tính cạnh tranh. Những cá thể Rough Collie có bản năng chăn gia súc cơ bản có thể được huấn luyện để tham dự các vòng thi chăn gia súc. Giống chó này cũng được biết đến như là một chú chó tìm kiếm và cứu hộ, chó trị liệu và chó dẫn đường cho người mù.

Những con chú chó Rough Collie nổi tiếng

• Lassie, chú chó Rough Collie của Rudd Weatherwax đã tham gia nhiều bộ phim, phim truyền hình, chương trình phát thanh và là chủ đề của nhiều cuốn tiểu thuyết và tác phẩm phi hư cấu. Nó là một trong số ít diễn viên động vật có ngôi sao trên Đại lộ Danh Vọng Hollywood.
• Reveille là tên của linh vật hiện tại của Đại học Texas A & M. Kể từ khi Reveille III trở thành linh vật vào năm 1966, những chú chó mang tên đó đều là Rough Collie; linh vật hiện tại là Reveille IX. Trước khi nhận nhiệm vụ vào năm 2015, nó đã từng được đặt tên là Twix. Nó được các nhà nhân giống Marcy và Mike Fine, Overland Collies từ Chagrin Falls, Ohio(một vùng ngoại ô ở Cleveland) tặng cho nhà trường.
• Chú chó Dog,người bạn thân bốn chân của John Wayne trong bộ phim “Big Jake” năm 1971
• DR Dakota là chú chó collie thực hiện các cảnh quay hành động trong bộ phim Lassie mới nhất.
• Lad, vị anh hùng của cuốn tiểu thuyết đầu thế kỷ 20 của Albert Payson Terhune viết về chú chó Rough Collie tên là Sunnybank của ông.
• Pal, chú chó Rough Collie đầu tiên đóng vai Lassie.
• Laund Loyalty of Bellhaven, một chú chó Rough Collie chín tháng tuổi, là chú chó nhỏ nhất từng giành chiến thắng tại Westminster Kennel Club Dog Show.
• Colleen là chú chó Rough Collie đến từ London (do Tress MacNeille lồng tiếng) trong bộ phim hoạt hình “Road Rovers”.
• Jezebel là chú chó Rough Collie (được lồng tiếng bởi Fergie) trong bộ phim “Marmaduke”năm 2010.
• Chester McDoogle là chú Rough Collie xuất hiện trong quảng cáo cho album “Simmerkane II” của thành viên Chadwick Stokes của ban nhạc State Radio and Dispatch nổi tiếng.
• Wilson, chú chó Rough Collie xuất hiện trong bộ truyện tranh Nhật Bản “Ginga: Nagareboshi Gin”.
• Chú chó Rough Collie (được lồng tiếng bởi Tom Conway) trong bộ phim “101 chú chó đốm” đã giúp dẫn Pongo, Perdita và những chú chó con đến một trang trại bò sữa an toàn ở Hertfordshire.
• Sledge, một thành viên của băng đảng Riley trong bộ phim “Homeward Bound II: Lost in San-Francisco” (1996), phần tiếp theo của “Homeward Bound: The Incredible Journey”. Nhân vật được lồng tiếng bởi Tisha Campbell-Martin.
• Flo, bạn gái của Charlie B. Barkin (do Loni Anderson lồng tiếng) trong bộ phim “All Dogs Go to Heaven” (1989) của Don Bluth.
• Rob Roy và Prudence Prim, hai chú chó Rough Collie trắng nổi tiếng thuộc của Tổng thống Calvin và Đệ nhất phu nhân Gracie Coolidge.
• Laddie là nhân vật nhại lại Lassie trên “The Simpsons”, xuất hiện trong tập phim mang tên “The Canine Mutiny”.
• Zeb, một chú chó đến từ Olney, Maryland, nổi tiếng ở các bang giữa Đại Tây Dương với tư cách là “người phát ngôn” cho đội Chó Collie Cứu hộ.
• Mason, chú chó đóng vai “Lassie” cuối cùng trong bộ phim Lassie mới nhất.
• Trigger, chú chó đóng vai chính trong hai phần của tập phim “Monster Blood” của bộ phim Goosebumps.
• Kep, chú chó của Beatrix Potter, xuất hiện trong “The Tale of Jemima Puddle-Duck”.
• Domino là chú chó Rough Collie trong loạt phim truyền hình thực tế “Gearz” và chủ của nó chính là Stacey David (cũng tham gia “Gearz”).